کاتانا (یا کِتانا) (در ژاپنی: 刀، انگلیسی: Katana) نام یک نوع شمشیر ژاپنی است که از قرن ۱۳ میلادی مورد استفاده سامورایی‌های ژاپن بوده‌است. لغت «کتانا» در زبان ژاپنی باستان به معنی «شمشیر» است.

یک کاتانا مربوط به سده‌های 16 و 17 به‌همراه سایا.

از ویژگیهای بارز کتانا شکل زیبای آن و استحکام خارق العاده‌اش است. در طول تاریخ شکل آن تغیرات مختصری یافته ولی اصول پایه آن همچنان بدون تغیر مانده‌است. از جمله ویژگی‌های کتانا می‌توان به شکل منحنی تیغه آن اشاره کرد. همچنین یک طرف شمشیر (لبه داخلی آن) بسیار تیز است و اصولا قسمت عقب سطح شمشیر از قسمت تیز و برنده آن کلفت‌تر است.

کتانا اصولا برای بریدن اجزا بدن طراحی شده تا زخمی کردن دشمن، به همین دلیل هر تیغه آن به شکل خاصی طراحی شده‌است تا قدرت برندگی آن هر چه بیشتر اثرگذار باشد.

تقسیم بندی شمشیرهای ژاپنی

شمشیرهای ژاپنی اصولا بر چهار پایه طبقه بندی و تقسیم می‌شوند.

تقسیم بندی بر پایه اندازه تیغه آن

تمام شمشیرهای ژاپنی بر این پایه تولید می‌شوند. چیزی که شمشیرهای ژاپنی را از یکدیگر متمایز می‌کند طول تیغه آن است. شمشیرهای ژاپنی با واحد شکو (Shaku) اندازه‌گیری می‌شوند. (۱ شکو = تقریباً برابر است با ۳۰٫۳ سانتی متر و یا ۱۱٫۹۳ اینچ) همچنین برای دقت بیشتر هر «سان», «بو» و «رین» (به ترتیب برابر با یک دهم, یک صدم و یک هزارم شکو) مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال:

•

o تیغه کمتر از یک شکو (۳۰ سانتی متر) یک تانتو (خنجر) نامیده می‌شود.

o تیغه بزرگ‌تر بین یک تا دو شکو (یعنی بین ۳۱ تا ۶۱ سانتی متر) شوتو (شمشیر کوتاه) نامیده می‌شود. معروف‌ترین انواع شوتو شمشیرهای واکیزاشی و کوداچی هستند.

o تیغه بلندتر از دو شکو (۶۱ سانتی متر) دایتو (شمشیر دراز) نامیده می‌شود. شمشیرهای کتانا در این بخش قرار می‌گیرند که متداول‌ترین نوع شمشیر ژاپنی هستند.

o تیغه بلندتر از سه شکو (۹۰ سانتی متر) آداچی و یا نوداچی خوانده می‌شوند. اینگونه شمشیرها کاربرد کمتی دارند و استفاده چندانی ندارند.

تقسیم بندی بر پایه نوع سبک رزمی مدرسه سامورایی و استان سازنده آن

از نوع شمشیر ژاپنی، می‌توان به محل ساخت و مدرسه سامورائی که شمشیر در آن ساخته شده‌است پی برد.

در واقع هر شش مدرسه معروف و صاحب سبک سامورائی، یعنی مدرسه سوشو، مدرسه یاماتو، مدرسه بیزن، مدرسه یاماشیرو، مدرسه مینو و مدرسه واکیمونو که هر کدام در استان‌هایی به همین نام متمرکز بودند، به خاطر خواص منحصر بفرد شمشیرهای خود مشهور بودند. برای مثال شمشیرهایی که در استان مینو ساخته می‌شدند به خاطر قدرت بسیار بالای برندگی و یا شمشیرهای استان یاماتو به خاطر خسته نشدن دست و سبکی شمشیر معروف بودند.

همچنین هر یک از این مدارس امضاء مخصوص مدرسه خود را بر روی شمشیرهایشان حک می‌کردند.

. تقسیم بندی بر پایه سیر و زمان ساخت آن

o تا قبل از سال ۹۷۸ میلادی: در این سال‌ها شمشیرهای «چوکاتو» و یا «جوکوتو» که دارای تیغه‌ای صاف و شکل‌های غیرمعمول و عجیب بودند، رواج بسیار داشتند.

o از ۹۷۸ تا ۱۵۹۷ میلادی: در این سال‌ها شمشیرهای موسوم به «کوتو» متداول گشت. در این دوره تاریخی هنر شمشیرسازی ژاپن به شکوفایی قابل توجهی رسید. گونه‌های اولیه «کوتو» شکل‌های نامناسبی داشتند، به طوری که دسته‌های شمشیر شکلی منحنی‌وار داشت. این شمشیرها همچنین در ابتدا در دست کمی سنگین بودند ولی بعدها اشکالاتشان بهبود قابل توجهی یافت و تغییراتی اساسی در شکل کوتوها ایجاد شد.

o از ۱۵۹۷ تا ۱۷۶۰ میلادی: در این سال‌ها شمشیرهای موسوم به «شینتو» که به زبان ژاپنی به معنای «شمشیر جدید» بود متداول گشت. اما از لحاظ کیفیت، این شمشیرها در مقام پایین‌تری نسبت به شمشیرهای «کوتو» قرار داشتند و سامورایی‌های متمول همچنان از شمشیرهای «کوتو» استفاده می‌کردند.

o از ۱۷۶۰ تا ۱۸۷۶ میلادی: در این سال‌ها نوع جدید و بهبود یافته شمشیرهای «کوتو» طراحی و ساخته‌شد که اصولا «شین شینتو» یا «شمشیرهای جدید جدید» نام گرفتند. این شمشیرها از شمشیرهای «شینتو» کیفیتی بالاتر داشتند اما همچنان شمشیرهای «کوتو» حرف اول را می‌زدند.

o از ۱۸۷۶ تا امروز: بعد از وضع قانون هایتوره‌ای که حمل سلاح و شمشیر در میادین شهر را ممنوع می‌کرد, تیغه‌هایی که به صورت کارخانه‌ای ساخته می‌شدند را به صورتی استهزاء آمیز «گانتو» نامیدند. «گانتو»ها که بیشتر به شمشیرهای سواره نظام کشورهای فرانسه و انگلیس شبیهه بودند تا کتاناها (اگر چه «گانتو»ها شکل شمشیرهای کتانا را نیز تا حد زیادی حفظ می‌کردند) اندازه‌ای کوتاه‌تر از شمشیرهای «شینتو» و «شین شینتو» داشتند.

• ماسامونه

• هاتوری هانزو

• موراماسا

• آماکونی

• مونه چیکا

ماسامونه همچنین معروف به گورو نیادو (Goro Nyudo) به عنوان بزرگ‌ترین و معروف‌ترین شمشیرساز ژاپنی در جهان شناخته شده است. تاریخ دقیقی از سال تولد و وفات وی در دسترس نیست ولی افسانه‌های زیادی در این زمینه وجود دارند.

اما تاریخ نویسان جمیعاً معتقدند که وی بیشتر شمشیرهای خود را در اوایل تا نیمه قرن سیزدهم میلادی ساخته است. وی برای اولین بار شمشیرهای کتانا را در سبک سوشو ابدا و تولید کرد.

هاتوری هانزو (در ژاپنی: 服部半蔵) (تولد:۱۵۴۲- وفات:۱۵۹۶), را شاید بتوان پرآوازه‌ترین شمشیرساز و استاد هنرهای رزمی ژاپنی تا به امروز نامید. از زندگی وی داستان‌های زیادی روایت شده‌است که بیشتر مبنایی تخیلی دارند، در این داستان‌های حماسی وی رییس گروه بسیار معروفی از نینجاهای ژاپنی بوده که برای مردم فقیر می‌جنگیدند.

زندگی هاتوری هانزو

هاتوری هانزو در حوالی 1542 در استانMikawa در یک خانواده نینجا در منطقه ایگا متولد شد. او در پی رشد خانواده و گروه هاتوری برامد و همچنین به مقام جونین در گروه هاتوری رسید - گروهی که به یکی از گروه‌های مهم بین " ایگا ریو نینپو " تبدیل شد. او يك رهبر بزرگ و يك سازمان دهنده زيرك بود و زماني كه اوياسو دولت فئودال خود را در ادو (edo) برقرار كرد. در تاریخ ژاپن ، هاتوری را بیشتر به علت کمک و وقف کردن خود به شوگون ایاسو توکوگاوا ، به وجود آورنده (حکومت) توکوگاوا شوگونته که ژاپن را بین سال های 1603 تا 1867 اداره کرد ، می‌شناسند. او یک شمشیر باز فوق العاده ماهر و برای خاطر خداوند بود.در کوه‌های محیط Iga موسسه‌های بزرگی برای آموزش مهارت های نظامی بود. در حقیقت هاتوری هانزو فرمانده تاکتیک های نینجا شوگون و مشاور نظامی ارشد او بود .در بوهبوحه جنگ سويل (civil) که یکی از مهمترین جنگ های زاپنی ها بود هزاران نينجا در هر دو منطقه كوگا و اويگا وجود داشتند . بواسطه ارتباطات خويشاوندان و منافع ناحيه اي ائتلافي ميان اين نينجاها شكل گرفت . نينجا ها طي دوران جبارانه پاياني عصر موروماچي (muromachi) به طور كامل توسط دايميو (daimyo) (يكي از اشراف فئودال) به خدمت گرفته شدند. اين روش در سراسر كشور رواج يافت. به عنوان يك حقيقت بعد از اينكه كوگا وايگا توسط ادانوبوناگا (odanobunaga) يكي از اربابان جنگي پر قدرت آن زمان فتح شد نينجاهاي زيادي بودند كه ميخواستند زير نظر يك دايميوي ويژه داخلي فعاليت داشته باشند . هاتوري هانزو (hattori hanzo) يكي از خدمتكاران توكوگاواياسو (tokugawaheyasu) طي دوران جنگي سويل بود كه هنوز در توكيو از او ياد مي شود هانزو را در مقر حکومتش در دروازه عقبی قلعه ادو به کار گرفت مقر حکومت درگوشه سمت راست جاده‌ای که به یاماناشی (yamanashi) ختم می‌شد قرار داشت . ایاسو هانزو را به عنوان محافظ دروازه منسوب کرد . هرچند که دیگر اثری از قلعه ذکر شده وجود ندارد ولی امروزه ناحیه‌ای که قلعه در آن قرار داشت ناحیه هانزومون (hanzomon) نامیده می‌شود . بعد از آنکه دولت ادو (edo) مستحکم و قوی شد دیگر نیازی به ادامه دست به دست شدن میراث نینجا و آموزش محارتها به صورت ویژهو موروثی نبود . به تدریج با تولد هر نسل جدید محو و محوتر شد . هنر نینجوتسو که در سرزمین کوهستانی سوزوکامتولد شده و طی جنگ سویل توسعه یافته بود در دوره صلح ادو (edo) محکوم به محو شدن بود

مرگ

هاتوری هانزو افتخارات جنگی بسیاری دارد ولی مرگ خود را به دلیل یک حقه نینجا ملاقات کرد! او به وسیله شوگان برای نابودی فوما کاینین ، یک گروه دریایی نینجا ، فرستاده شده بود. گروه به فرماندهی هاتوری آنها را پیدا کرد و آنها را به شلیک توپ های سنگین بست ، در همین حال آنها مشاهده کردند که یکی از قایق های صدمه دیده در حال آمدن به طرف آنهاست . هاتوری هانزو که می‌دانست کلک آتش گرفته می‌تواند باعث شعله ور شدن کشتی آنها شود ، دستور به عقب نشینی داد . اما چیزی که او متوجه نشده بود این بود که افراد فوما کاینین به زیر کشتی آنها رفته بودند و پروانه‌ها را از کار انداخته بودند . در نتیجه این امر کشتی قادر به حرکت نبود و بنابراین افراد از ترس خود به درون آب پریدند ، و آنجا بود که متوجه شدند کله منطقه آغشته به نفت است . اما این بسیار دیر بود ، نفت مشتعل شد و کلیه افراد توکوگاوا که هاتوری نیز در میان آنها بود ، در شعله‌های آتش سوختند ! او در کار با یاری ( نیزه ) بسیار ماهر بود و امروزه یاری او در معبد ساینن جی ژاپن نگه داری می‌شود . علاوه بر مهارت ها و رهبری او که باعث به زنده ماندن نام او شده است ، نباید این نکته را که او به سیستم حکومتی نیز نزدیک بوده و توسط تاریخ نویسان نیز نامش ثبت شده ، را نادیده بگیریم. و امروز مصنوعات هانزو میراث باقی مانده است. در زاپن موزهٔ مخصوصی برای شمشیر های هاتوری وجود دارد که از خانوادهٔ او به جا مانده است. تکه کلام هانزو این بوده است : من واقعاستاره یاغی هستم اماهرگزدوست نداشتم

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: